Het museumgeheim #1: De mummie van Hergé

De meeste musea zijn opnieuw geopend, en dat betekent dat je vanaf nu onze museumgeheimen ook live kunt gaan verifiëren. Nog steeds delen we elke nieuwsbrief een spectaculair verhaal rond een collectiestuk uit een van onze Belgische musea. Zoals deze week: de Inca-mummie uit het Museum Kunst & Geschiedenis in Brussel.

Wie kent Rascar Capac nog? Bingo: de vervloekte Inca-koning die hele generaties striplezers de stuipen op het lijf jaagde met zijn verschijning in Kuifje en De 7 Kristallen Bollen (1948). Indiana Jones was in de jaren 1980 een achterhaalde meeloper: als je ooit een Kuifje hebt gelezen, weet je dat gevaarlijke archeologische expedities met mysterieuze vloeken al in de jaren 1940 bon ton waren. Maar waar haalde Hergé zijn inspiratie voor deze wel heel griezelige tegenstander van Kuifje? 

“Hergé woonde in Etterbeek, dichtbij het museum”, zegt Serge Lemaitre, curator van de Amerikaanse collectie in het Brusselse Museum voor Kunst & Geschiedenis. “Hij kwam vaak op bezoek om inspiratie op te doen. We weten dat hij een nummer van National Geographic kocht in 1935, over pre-Colombiaanse Incatijden. Toen had hij al een strip gemaakt over Egypte. Maar hij hield nog meer van Amerika. Hij nam de vloek van de ontdekking van Toetanchamon II in Egypte en vertaalde dat gegeven naar een pre-Colombiaans verhaal.”

De mummie die Kuifje in De 7 Kristallen Bollen tegenover zich krijgt, spreekt behoorlijk tot de verbeelding. In werkelijkheid heeft hij echter een minder sexy naam: Rascar Capac staat in het Brusselse museum gewoon bekend als AAM5939. Hij is een van zeven mummies uit de Amerikaanse collectie. Hij komt uit een boerensamenleving uit het noorden van Chili. Hij kauwde op cocabladeren (waarvan cocaïne wordt gemaakt), net zoals bijna iedereen uit zijn streek. Het kauwen van coca was een probaat middel tegen hoogteziekte. 

“We weten nu ook dat hij jaagde op zeeleeuwen, wat nieuwe informatie is over mensen uit die streek”, zegt Lemaitre. “Hij leefde wél in de periode van de Inca’s, maar was dus jammer genoeg geen keizer of koning.” De persoon die vermoedelijk de mummies naar België stuurde was Jean-Baptiste Popelaire de Terloo, ornitholoog en naturalist. Hij wilde in het midden van de negentiende eeuw de pas gestichte musea van een jong België voorzien van artefacten. 

Archeologie was toen nog niet zo’n multidisciplinaire wetenschap als nu. Rariteiten en mysteries kregen nog vaak voorrang op inventarisering en wetenschappelijke benadering. Daarvan leek Hergé zich goed bewust. Op de eerste pagina van De 7 Kristallen Bollen zegt een man op de trein tegen Kuifje: “Waarom kunnen wij die mensen ook niet gerust laten? Hoe zouden wij het vinden als die Peruanen en Egyptenaren hier onze koningsgraven kwamen openbreken?” 

Dankzij Serge Lemaitre en zijn team kunnen we deze mummies vandaag in de juiste context bekijken, zeker nu het Museum Kunst & Geschiedenis opnieuw de deuren heeft geopend.