Nieuw museum: Abby in Kortrijk

Van klein stadsmuseum tot pionier

We ontmoeten Sarah een kleine twee weken voor de opening. Een intense en drukke periode voor het museumteam, maar Sarah kijkt er vooral enorm naar uit: “Alle concepten en ideeën die zo lang abstract waren, blijken nu gewoon écht te bestaan. Het grafisch werk gaat door de printer, de kunstwerken komen binnen … het is heel bijzonder om dat allemaal tot leven te zien komen.”

“Wat Abby vandaag geworden is, was niet het originele plan”, vertelt Sarah ons. “Aanvankelijk was de ambitie een stuk kleiner en wilde Kortrijk het toenmalige museum over de Guldensporenslag uitbreiden met een klein stadsmuseum. Een plek om de stedelijke collectie te tonen. Ik ben er in die hele vroege fase bij gekomen, samen met Kortrijkzaan Gautier Platteau, om een nieuw idee uit te denken en dat werd geleidelijk aan steeds ambitieuzer. Het Guldensporenslagmuseum vond een nieuw onderkomen en zo kwam de abdij helemaal vrij voor ons. We vonden middelen om de verbouwing veel ingrijpender aan te pakken en zo sloeg het concept om van een lokaal stadsmuseum naar een innovatief en ambitieus museum voor beeldende kunst.”

Een museum als Abby vind je vandaag nog nergens

Wat maakt Abby dan zo bijzonder? Je kan er niet alleen naar kunst kijken, je kan er ook mee interageren of zélf kunst maken. Participatie is bij Abby de rode draad. Een glaasje drinken met vrienden tussen de kunstwerken in de living, een yogasessie of concert meepikken, je familierecept delen in het Abby-café of een kunstworkshop volgen in het betoverende atelier: hier ben jij een deel van het museum. 

“We krijgen vaak de vraag of we ons door een ander museum hebben laten inspireren, maar een museum als Abby vind je vandaag nog nergens in België”, vertelt Sarah. “Nederlandse musea hebben bijvoorbeeld een heel frisse aanpak voor publiekswerking, maar voor onze participatieve werking keken we eerder naar open, culturele plekken, zoals Le Centquatre in Parijs, of zelfs naar hotellobby's".

Zijn de expo’s in het museum dan radicaal anders? Daar is Sarah duidelijk in: “Nee, de meeste kunstwerken moét je gewoon in een museale context tonen, dus daar doen wij ook geen toegevingen op. Wat anders is aan Abby, is dat wij nadenken over je hele beleving in het museum, van begin tot eind. Wij hebben nog steeds klassieke museumzalen, maar alles daarrond is anders.”

Voor Sarah is een museumbezoek geslaagd als het je uit je dagelijkse bubbel heeft gehaald. “Kunst is iets waarin iedereen zich kan herkennen. Misschien vind je tijdens je bezoek iets wat je confronteert, misschien leer je iets bij of kom je net tot rust.”

In de Living van Rinus Van de Velde

Dat aanraken mag, ondervind je meteen wanneer je binnenkomt. De Stadsliving naast het onthaal is een soort kunstinstallatie waar je als bezoeker iets mag drinken, stoelen mag verschuiven, artist talks kan volgen en nog zoveel meer. “Eigenlijk zit je als bezoeker echt middenin een kunstwerk”, vertelt Sarah. “Dat is voor ons een experiment, maar zeker ook voor de kunstenaar.”

De eerste kunstenaar die de Stadsliving mag inkleden is Rinus Van de Velde. “Voor ons was hij de perfecte persoon om de toon te zetten”, vertelt Sarah. “Rinus maakt wel vaker installaties en is van nature heel onderzoekend. Hij heeft de ruimte op een heel doordachte manier ingekleed en zo een kader gemaakt voor de artiesten die na hem komen.” 

De Stadsliving is ook de plek waar de stedelijke collectie te zien is. Een kunstenaar duikt in de collectie en brengt een selectie samen in een wandvullende vitrine. “Een kunstenaar kiest er niet altijd de meest kunsthistorisch belangrijke objecten uit. Soms zitten er rare dingen tussen en dat maakt het net zo boeiend. Want, waarom is iets kunst en waarom niet? Dat is een discussie die we graag willen aanwakkeren.”

Een fluisterbankje als knipoog

Niets is toevallig in Abby. “Wij knipogen op heel veel manieren naar de plek waar Abby gevestigd is, de oude Groeningeabdij. Het is altijd een heel gesloten plek geweest, maar wel een waar mensen konden nadenken, creëren en met oog voor schoonheid. Al die laagjes brengen wij terug in Abby, maar op een hedendaagse en artistieke manier.”

Een van Sarahs favoriete plekjes is zo’n knipoog: “In ons café is een groot raam met zicht op de binnentuin. We hebben daar een mooi bankje geplaatst waarbij de ene kant uitkijkt op de tuin en de andere op het café. Daarmee verwijzen we naar de Victoriaanse fluisterbankjes. Dat waren plekken om moeilijke of discrete gesprekken te voeren. Je hoeft elkaar niet aan te kijken en kan zijdelings van gedachten wisselen.”

Sarah glundert wanneer ze over Abby spreekt. “Ik ben misschien nog het meest trots op het feit dat we met zo’n klein, maar gedreven team zoveel hebben gerealiseerd. En dat op drie jaar tijd. We hebben alles tot in het kleinste detail uitgewerkt en dat het nu zo mooi samenvalt, maakt mij echt trots.”