Bezoek Krasse Koppen in het KMSKA

Ondertussen mogen we al een jaar lang profiteren van het vernieuwde KMSKA en nu komt daar nog een schepje bovenop: de eerste grote tentoonstelling sinds de heropening. Het thema? Het ontstaan van de tronies: kleine, indringende schilderwerken van het gezicht. Wat begon met studies van het gezicht, groeide in de 17e eeuw uit tot een populair genre waar ook bekende koppen als Rembrandt, Frans Hals en Vermeer maar al te graag mee experimenteerden.

In ‘Krasse Koppen’ toont het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten meer dan 70 nationale en internationale topstukken uit die periode. Verken samen de taal van het gezicht in een tijd zonder emoji’s.

De tentoonstelling loopt van 20 oktober 2023 tot en met 21 januari 2024.

► Een ticket voor ‘Krasse Koppen’ kost € 20, maar met de museumpas ga je volledig gratis. Net als naar 235 andere musea. Koop hier je museumpas.

Van bakker om de hoek tot wereldberoemd model

Je beeld van een portret in de 14e en 15e eeuw is waarschijnlijk het volgende: een ietwat chique gekleed figuur op een imposante troon met een serieuze uitdrukking op het gelaat. Voor de opdrachtgever - die vaak redelijk wat poen had - dient zo’n schilderij als uithangbord. Had die op dat moment een bad hair day of een puist die op springen stond, dan werd dat netjes weggewerkt door de schilder. Er zijn echter ook heel andere portretten. Je zou ze zelfs geen portretten mogen noemen: de tronies.

Nog voor het tronie-genre zich wortelde in onze contreien, begonnen kunstenaars al te experimenteren met gezichten. Deze keer niet in opdracht van een welgestelde familie, maar louter voor zichzelf. Ook hun modellen haalden ze niet in de rijke kringen, maar gewoon op straat. De bakker en het melkmeisje werden studieobjecten en de kunstenaars portretteerden hen tot in het kleinste detail. Eens het gezicht er was, leefde de kunstenaar zich volledig uit: lachje erbij, hoedje op en pluimpje in het haar. De gewone mensen kregen een heel nieuwe gedaante, waarbij het verhaal op hun gezicht geschreven staat. De tronies waren geboren.

Rubens en Rembrandt als persoonlijke gids

Tijdens de tentoonstelling kom je telkens opnieuw Rubens en Rembrandt tegen - of toch hun modellen. Dat is geen toeval. Ze hebben niet alleen allebei een heleboel gezichten geschilderd, ze excelleerden er ook in. Soms lijkt het alsof je voor een foto staat: de details zijn zo echt dat je het personage bijna kan horen ademen. Laat je dus vooral door de twee kunstenaars op sleeptouw nemen en ontdek wat hun meesterschap deed voor de afbeelding van gewone mensen.

Niet alleen kijken, maar ook doen

Kijken naar tronies is tof. Ze zelf maken is misschien nóg beter: als tussendoortje mag je in het KMSKA zelf de kunstenaar uithangen. Een echte kunstenaar experimenteert erop los en dat is exact wat jij ook mag doen: achterhaal de geheimen van de meesters en leef je uit met expressies, hoofddeksels en lichtinval. Breng dus zeker je (klein)kinderen mee naar deze toptentoonstelling. Benieuwd hoe jullie (digitale) tronie eruit zal zien!