Expo: Jules Schmalzigaug versus Jakob Smits

Recent onderzoek naar de correspondentie tussen beide schilders vormde de concrete aanleiding tot deze tentoonstelling.

Een uitvoerige brief door Schmalzigaug aan Smits vanuit Venetië, in april 1913, wierp een nieuw licht op de artistieke relatie van de twee kunstenaars. Schmalzigaugs theoretische zoektocht begon dichter bij huis dan algemeen werd aangenomen: bij de veel oudere Jakob Smits, in de Kempen. Zijn kennismaking met Smits’ licht-experimenten in diens atelier bracht hem tot inzichten die zijn verdere kunstenaarschap zouden sturen. Schmalzigaug vond in Smits een klankbord en mentor die van invloed geweest is op zijn visie over atelier-omstandigheden, kleurgebruik en contrastwerking.

Nadien gingen beide kunstenaars hun eigen weg. De oorlog die in 1914 uitbrak, greep bruusk in op hun bestaan.
Smits werd inactief als schilder maar bekommerde zich om de bevolking rond hem, om in 1918 de draad weer op te nemen in zijn definitief, pre-expressionistisch werk.
Schmalzigaug moest zijn futuristische kunstbroeders in Italië vaarwel zeggen op het moment dat hij ‘het’ gevonden had, en raakte in Den Haag beklemd in zichzelf, wat helaas tot zijn vroegtijdig einde leidde.

In  de tentoonstelling, die mogelijk werd door de samenwerking van diverse actoren, dialogeert werk uit meerdere periodes van beide kunstenaars. Dat gebeurt vaak verrassend eensluidend, ondanks hun grote verschillen in achtergrond en instelling. Het modernisme van de eerste decennia van de 20ste eeuw was in beide aanwezig en zocht zich een weg in specifieke richtingen. Dat levert hier een boeiende confrontatie op tussen twee werelden.