5 Ensor-tentoonstellingen om deze herfst te bezoeken

In 2024 is het 75 jaar geleden dat de Belgische schilder James Ensor overleed. Als eerbetoon zetten verschillende musea de grootmeester in de schijnwerpers via ‘Ensorjaar 2024’. Na enkele straffe tentoonstellingen in Oostende en Brussel neemt Antwerpen dit najaar de fakkel grotendeels over. Op het menu: maar liefst 4 expo’s over de meester, in al zijn facetten. Ook Ensors thuisstad Oostende laat hem nog niet los, met een tweede tentoonstelling in het James Ensorhuis.  

1) De grootste Ensortentoonstelling ooit in het KMSKA

Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) bezit de grootste Ensor-collectie ter wereld. Geen wonder dat de Ensor-expo in dit museum er dan ook eentje van formaat is. In ‘Ensors stoutste dromen’ leer je Ensor kennen als een ambitieuze durfal. Hij experimenteerde met impressionisme, evolueerde naar het symbolisme en werd zelfs een pionier in het expressionisme. Welke stijl hij ook gebruikte, hij gaf er z’n eigen twist aan en herschreef gaandeweg de regels. 

Bewonder de werken van Ensor zij aan zij met dat van internationale kunstenaars die hem inspireren en met wie hij zich wil meten, zoals Claude Monet, Edvard Munch en Francisco Goya. 

2) De Ensor die je nog niet kende in Museum Plantin-Moretus

Ensor is veel meer dan een schilder van maskers en skeletten. Hij was bijvoorbeeld ook een begaafde schrijver, een grote muziekliefhebber én … een kei in etsen. Museum Plantin-Moretus zoomt in op zijn jonge jaren, waarin hij vooral met etstechnieken experimenteerde. ‘Ensors staten van verbeelding’ toont de meest opmerkelijke resultaten van zijn uitbundige experimenten, van drukken op perkament en gekleurd satijn tot unieke werken die hij handmatig inkleurde met kleurpotlood, krijt en waterverf. 

3) Hoe Ensor mensen ontmaskert via maskers in het MoMu - Modemuseum Antwerpen

Hoewel Ensor al een tijdje overleden is, blijft hij een enorme inspiratiebron. Het MoMu - Modemuseum Antwerpen toont aan wat zijn invloed is op de ‘schilders van de mode’: de make-up- en haar-artiesten. Vóór Ensor dienden maskers in de schilderkunst puur als versiering of om iemands identiteit te verbergen. Ensor gebruikte ze voor het eerst omgekeerd: om de ware aard van de mens te onthullen. Hij ontmaskert onzekerheden en onoprechtheid.

Mode en make-up doen eigenlijk hetzelfde als Ensors maskers. We proberen ermee onze imperfecties of onze leeftijd te verbergen en we gebruiken ze ook als een vorm van persoonlijke en artistieke expressie. In ‘Maskerade, make-up & Ensor’ serveert het MoMu je werken van onder andere Cindy Sherman, Tschabalala Self, Christian Lacroix en Walter Van Beirendonck.

4) Cindy Sherman deelt Ensors maskerliefde in het FOMU

Niet alleen het MoMu, maar ook het FOMU - Fotomuseum Antwerpen toont dat Ensor vandaag nog relevant is. In het FOMU is dat via de eerste grote solotentoonstelling van Cindy Sherman. De Amerikaanse fotograaf en de oude meester hebben iets gemeen: het zijn liefhebbers van maskerades. Al sinds 1970 stelt Sherman de schoonheidsidealen ter discussie. Ze maakt provocerende foto’s van personages die nauwelijks mooi te noemen zijn en staat ook regelmatig zelf model; geschminkt, verkleed en vermomd. Maak kennis met deze intrigerende kunstenaar aan de hand van meer dan 100 werken. 

5) Alles met een laagje humor in het James Ensorhuis

Humor en satire lopen als een rode draad door het werk van James Ensor. Hij bezat het talent om thema’s of specifieke werken van andere kunstenaars te parafraseren en te parodiëren. Daarbij aarzelde hij niet om de talrijke mistoestanden in België aan de kaak te stellen. Hoe dat er precies uitziet, ontdek je dit najaar in zijn voormalige woon- en werkplek: Het James Ensorhuis in Oostende.